در این پست از سایت اِمیک, یک مدار بسیار کاربردی و کاملا عملی به نام مدار شارژر باتری 12 ولت با قابلیت قطع خودکار یا اتوماتیک قرار داده شده است. این مدار دارای شماتیک ساده ای می باشد و از قطعات نسبتاً کمی تشکیل شده است که به راحتی می توانید ان را بسازید و از ان برای شارژ کردن باتری های 12 ولت استفاده کنید. در ادامه در مورد این مدار بیشتر توضیح خواهم داد. در زیر شماتیک این مدار کاربردی را مشاهده می کنید:
همانطور که مشاهده می کنید مدار بالا از قطعات کاملا معمولی و ارزان قیمتی تشکیل شده است. این قطعات را به راحتی می توانید از فروشگاه های قطعات الکترونیکی تهیه کنید.
در مدار بالا ولتاژ 220 ولت برق شهری توسط ترانس TR1 به 12 ولت AC کاهش داده می شود. پل دیود BR1 این ولتاژ AC کاهش یافته را یکسوسازی می کند و در نهایت خازن صافی C1, ولتاژ یکسو شده را به ولتاژ DC تبدیل می کند تا در ادامه این ولتاژ DC باتری ما را شارژ کند. مقدار این ولتاژ DC حدود 15 تا 16 ولت می باشد که این ولتاژ دو سر خازن C1 می باشد.
رله مدار (RL1) در حالت عادی یا به عبارت دیگر در زمانی که باتری خالی یا کاملا شارژ نشده به مدار متصل است, وصل می باشد. بنابراین ولتاژ DC از طریق رله و دیود D2 به باتری می رسد و ان را شارژ می کند. دیود D2 برای جلوگیری از برگشت ولتاژ باتری به مدار است. در زمان شارژ شدن باتری یک ال ای دی قرمز (LED2) به نشانه در حال شارژ بودن باتری روشن می شود.
مقاومت R1 و پتانسیومتر RV1 برای تنظیم ولتاژ قطع شدن شارژر می باشند. در واقع این دو قطعه یک تقسیم مقاومتی را تشکیل می دهند تا با رسیدن ولتاژ دو سر انها به یک مقدار مشخص, ترانزیستور Q1 را فعال کنند و در نتیجه با فعال شدن ترانزیستور, رله قطع شده و مدار شارژر قطع می شود. در زمانی که شارژر قطع است یک ال ای دی سبز (LED1) به نشانه شارژ شدن کامل باتری روشن می شود.
پس از ساخت مدار ما باید پتانسیومتر RV1 را تنظیم کنیم تا با رسیدن ولتاژ دو سر باتری به 13.8 ولت که به معنی شارژ شدن کامل باتری 12 ولت است, شارژر را قطع کند. دقت کنید که تنظیم این پتانسیومتر پس از ساخت مدار بسیار مهم است و حتما باید ان را تنظیم کنید تا شارژر عملکرد درستی داشته باشد.
برای تنظیم پتانسیومتر RV1 و در واقع تنظیم ولتاژ قطع شدن شارژر, کافی است مراحل زیر را انجام دهید:
1 – به محل اتصال باتری یک منبع تغذیه متغیر متصل کنید
2 – ولتاژ این منبع تغذیه متغیر را روی 13.8 ولت تنظیم کنید
3 – پتانسیومتر را تغییر دهید تا LED قرمز خاموش و LED سبز روشن شود
مدار شما تنظیم شده و با رسیدن ولتاژ باتری به 13.8 ولت که به معنای شارژ شدن کامل باتری است, شارژر قطع می شود.
نکته: به جای منبع تغذیه متغیر می توانید یک باتری 12 ولت که کاملا شارژ است را نیز به محل باتری در مدار متصل کنید و باز پتانسیومتر را تغییر دهید تا LED قرمز خاموش و LED سبز روشن شود. به این صورت نیز مدار شارژر شما تنظیم می شود.
کلید SW1 باید در حالت وصل باشد تا باتری شارژ شود. زمانی که باتری را به مدار متصل می کنید یک بار کلید SW1 را قطع و وصل کنید تا ال ای دی قرمز روشن شود و باتری شروع به شارژ شدن کند. در واقع هر زمانی که یک باتری به مدار متصل می کنید کلید SW1 را باید یک بار قطع و وصل کنید تا شارژر عمل کند.
ماکزیمم جریان این شارژر 2 امپر می باشد و همانطور که در شماتیک مدار مشاهده می کنید از ترانس با جریان خروجی 2 امپر استفاده شده است. ولی من توصیه می کنم برای طول عمر بیشتر مدار شارژر و همچنین باتری خود از ترانس 1 امپر استفاده کنید. به هیچ عنوان از ترانس با جریان بالاتر از 2 امپر استفاده نکنید چون دیود D2 داغ می شود و اسیب می بیند. یک PCB مناسب نیز برای مدار بالا طراحی شده که از انتهای مطلب قابل تهیه است.
لیست قطعات :
- مقاومت R1=10K اهم
- مقاومت R2=1K اهم
- مقاومت R3=1.2K اهم
- پتانسیومتر (مولتی ترن) RV1=10K اهم
- خازن الکترولیت C1=2200uF/25V
- خازن الکترولیت C2=10uF/16V
- دیود D1=1N4148
- دیود D2=1N5822
- ترانزیستور Q1=BC548
- ال ای دی 5 میلیمتر با رنگ سبز (LED1)
- ال ای دی 5 میلیمتر با رنگ قرمز (LED2)
- پل دیود 4 امپر شانه ای (BR1)
- رله 12 ولت 10 امپر تک کنتاکت (RL1)
- ترانس 12 ولت تک با جریان حداکثر 2 آمپر (1 آمپر توصیه می شود)
- کلید قطع و وصل (SW1)
نظر یادتون نره…
سلام مهندس تا چند آمپر میشه از این مدار جریان کشید یعنی باتری 12ولت تا چند آمپر رو می تونه شارژ کنه ؟
وظیفه مقاومت R2 چی هست ؟
سلام. اگر پل دیودی ده آمپر استفاده کنیم و دیود d2 حذف شود امکان دارد تا ۱۰ آمپر از مدار جریان بکشیم؟
سلام باتری موتور برقی خریدم روش نوشته استفاده از چرخه 14.5تا14.8ولت یعنی باتری وقتی پره باید ولتاژش 14.8باشه؟
سلام مهندس
میشه با این مدار باتری ۱۲ولت ۶۰آمپر ساعت رو شارژ کرد؟؟؟؟
سلام وقت بخیر
مهندس جان این برد امکان شارژ باطری های خشک 12ولت ۹ آمپر رو هم داره؟
سلام, بله
سلام خسته نباشید این مدار کیتش آماده هست یا باید خودمون چاپش کنیم رو برد
سلام, فایل دانلودی شامل طراحی PCB برای این مدار می باشد که می توانید به روش اتو خودتان در خانه برد چاپی مدار را بسازید. محتوای فایل دانلودی در قسمت دانلود PCB گفته شده است.
سلام مهندس میشه با تقویت ترانسفورماتور تا 12 آمپر جریان کشثید؟
سلام, خیر رله, پل دیود و دیود D2 تحمل این جریان را ندارند.
سلام وقت بخیر
با تنظیم پتانسیومتر میشه باطری ۹ولت یا کمتر رو شارژ کرد؟؟
سلام جناب مهندس این مدار رو دانلود کردم فقط قبل از مونتاژ آن خواستم ببینم برای استفاده از منبع شارژ dc چه تغییراتی باید در اون انجام بدم؟و اینکه آیا برای باطریهای ۱۸ ولت هم میتونم استفاده کنم یا نه،در غیر اینصورت چه تغییراتی باید انجام بدم ممنون میشم جواب بدین
سلام, منبع DC خود را با رعایت پلاریته به دو سر خازن C1 متصل کنید. از منبع حدود 15 ولت DC استفاده کنید