مدار تأخیر در قطع

در این پست از سایت اِمیک, یک مدار بسیار کاربردی و کاملا عملی و تست شده به نام مدار تأخیر در قطع قرار داده شده است. این مدار نسبتاً ساده می باشد و در طراحی ان از ای سی استفاده نشده است. قطعات اصلی این مدار شامل یک ترانزیستور NPN که در حالت سوئیچینگ استفاده شده و یک خازن الکترولیت می باشد. در ادامه در مورد این قطعات و دیگر قطعات مدار بیشتر توضیح خواهم داد.

در هر مکانی که نیاز به ایجاد تاخیر در قطع یا خاموش شدن بود می توانیم از این مدار استفاده کنیم. مثلا می توان از این مدار برای چراغ راه پله و یا فن سرویس بهداشتی و… استفاده کرد تا بعد از روشن کردن انها پس از یک مدت زمان مشخصی خاموش شوند. شماتیک این مدار کاربردی به صورت زیر است :

همانطور که مشاهده می کنید مدار بالا از قطعات بسیار ارزان قیمت و معمولی تشکیل شده است. این قطعات را به راحتی می توانید از فروشگاه های قطعات الکترونیکی تهیه کنید. همچنین این مدار کاملا تست شده می باشد. بنابراین با خیال راحت از عملکرد مدار می توانید اقدام به ساخت ان کنید.

عملکرد مدار بالا به این صورت است که ما از یک ترانزیستور BC547 در حالت سوئیچینگ استفاده کرده ایم. زمانی که کلید فشاری را می زنیم ترانزیستور وصل می شود و LED و رله را فعال می کند. در نتیجه هر وسیله ای که به رله متصل است روشن می شود. همچنین در زمانی که کلید را فشار می دهیم خازن C1 نیز شارژ می شود و انرژی الکتریکی را در خود ذخیره می کند. پس از برداشتن دست از روی کلید فشاری و قطع شدن کلید, ترانزیستور قطع نمی شود و برای مدت زمان مشخصی وصل باقی می ماند. دلیل ان انرژی الکتریکی یا ولتاژی است که در خازن ذخیره شده بود و ترانزیستور برای مدتی توسط خازن C1 روشن نگه داشته می شود. پس از دشارژ شدن و تخلیه شدن خازن ترانزیستور قطع می شود و LED و رله و وسیله متصل به رله خاموش می شوند.

مدت زمانی که ترانزیستور و در واقع وسیله متصل به رله پس از قطع شدن کلید روشن باقی می ماند به مقدار خازن C1 و مقاومت های R1 و R2 بستگی دارد. در مدار بالا و با مقادیر ذکر شده زمان تاخیر در قطع حدود 40 ثانیه می باشد. یعنی پس از برداشتن دست از روی کلید فشاری, وسیله متصل به رله برای 40 ثانیه دیگر روشن باقی می ماند و پس از ان خاموش می شود.

برای افزایش و یا کاهش این زمان کافی است مقدار خازن C1 را تغییر دهید. برای افزایش زمان مقدار خازن را افزایش دهید و برای کاهش زمان مقدار خازن را کاهش دهید.

همانطور که در شماتیک بالا مشاهده می کنید ولتاژ تغذیه این مدار 12 ولت DC باشد. یک PCB مناسب نیز برای مدار بالا طراحی شده که از انتهای مطلب قابل تهیه است.

لیست قطعات :

• مقاومت   R1=100K اهم
• مقاومت   R2=10K اهم
• مقاومت   R3=1K اهم
• خازن الکترولیت   C1=1000uF/16V (ولتاژ خازن بیشتر از 16 ولت نیز می تواند باشد)
• دیود   D1=1N4007
• ترانزیستور   Q1=BC547
• ال ای دی 5 میلیمتر با رنگ دلخواه (LED)
• رله 12 ولت 10 امپر تک کنتاکت (RL1)
• کلید فشاری (SW1)

نظر یادتون نره…